SUFFIKSLER
-able
atdan belli bir häsiýete eýe bolup biljek sypaty ýasaýar
We've made an acceptable start, but it could've been better.
Biziň işimiziň örän oňat başlangyjy boldy, ýöne mundan hem gowy bolup bilerdi.
-acy
atlaryň ýagdaýyny ýa-da hilini görkezýär
It is a strange trade, I have often thought, that of advocacy.
Aklawçylyk kärini men hemişe geň kesp hasaplardym.
-age
1) hereketi, şerti ýa-da netijäni görkezýän atlary ýasaýar
He started off his long voyage when he was fifteen.
Uzak deňiz saparlaryna ol 15 ýaşyndan başlapdy.
-al
1. atdan sypat ýasaýar
They’ve got married only after paternal benevolence.
Olar diňe ata patasyny alanlaryndan soň, durmuş gurdular.
-an
geografiki ýeri millete, tirä, taýpa, ylmy ugra degişliligi aňladýan atlary ýasaýar.
Being a student he learned a lot about Arabian national customs.
Talyplyk döwründen bäry ol arap döwletleriniň däp-dessurlary barada köp zatlary öwrendi.
-ance
1) işliklerden we sypatlardan işi, hereketi, ýagdaýy ýa-da hili aňladýan atlary ýasaýar
It was his first successful performance in the large scene.
Bu onuň uly sahnada ilkinji üstünlikli çykyşydy.
-ant
1) işlikleriň degişli häsiýetleri-ni aňladýan sözlerden at ýasaýar,
His father was brilliant accountant.
Onuň kakasy ökde hasapçydy.
-arian
meşgullanýan kärini (hünärini) aňladýan sypaty ýasaýar
Having graduated the institute he became an agrarian specialist.
Instituty tamamlandan soň, ol käri boýunça agranom boldy.
-ary
ýerine ýetirýän käbir wezipe-lerini aňladýan adamy ýa-da predmeti aňladýar.
After gaining his secondary techni-cal training he start to work in his own village.
Orta tehniki bilimi alandan soň, ol öz dogduk obasynda işe başlady.
-ate
wezipesini, jemgyýetçilik ýagdaýyny tassyklaýan, görkezýän atlar
After gaining his certificate of secondary education he entered the university.
Orta bilim baradaky şahadatnama alanyndan soň, ol uniwersitete girdi.
-ation
işiň hereketini ýa-da ýagdaýyny görkezýän işlikleden ýasalan atlar
Solid education is very important in our times.
Häzirki wagtda düýpli bilimalmak örän wajyp.
-ative
häsiýetli tarapy görkezýär
She was very talkative girl in our classroom.
Synpymyzda ol gyz iň köp gürleýänidi.
-dom
ýagdaýy, alamaty, edara, gurama, territiriýa, alnyp barylýan işiň ýeri aňladýar
The official name of England is United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland.
Beýik Britaniýanyň we Demirga-zyk Irlandiýanyň Birleşen Korol-lygy - Angliýanyň resmi ady.
-cy
atlardan hili aňladýan sypat ýasaýar
He as passed his proficiency exami-nation successfully and was enlisted to tis position.
Ol hünär başarnygy synagyny üstünlikli tabşyryp, bu wezipä bellenildi.
-ed
belli bir häsiýete, ýagdaýa eýe bolan sypat
There are a lot of talented children in our group.
Toparymyzda zehinli çagalaryň sany az däl.
-ee
işliklerden atlary ýasaýar
More than 1000 employees work in this plant.
Bu zawodda 1000-den gowrak işgär işleýär.
-eer
kär, hünär aňladýan at
This eengineer has recently been appointed to high position.
Ýakynda bu inžener ýokary wezipä bellenildi.
-en
sypatdan işlik ýasaýar
The passengers fastened their safty belts on the board.
Uçarda ýolagçylar howpsuzlyk kemerlerini berkitdiler.
-en
zadyň ýasalan / tikilen materialyny aňladýar.
She likes to wear silken dress.
Ol ýüpek köýnek geýmegi halaýar.
-en
öten zaman ortak işlikleri ýasaýar
She read a letter written to her.
Ol özüne ýazylan haty okady.
-ence
bir zadyň hilini, hereketi aňladýan adam, zat
We give preference to those who have worked with us for a long time.
Biziň bilen uzak wagt işlänlere biz artykmaçlyklar / ýeňillikler berýäris.
-ent
1) işlikleriň degişli häsiýet-lerini aňladýan sözlerden sypatlary ýasaýar
It was very convenient time to meet and discuss the problems with him.
Duşuşmak we meseleleri ara alyp maslahatlaşmak üçin örän amatly wagtdy.
-ent
2) işliklerden adamlara ýa-da zatlara degişli hereketleri aňladýan atlary ýasaýar
He worked as a correspondent in one of central newspapers for 30 years.
Ol merkezi gazetleriň birinde 30 ýyllap habarçy bolup işledi.
-er
1) işliklerden kär, hünär, endikleri aňladýan atlary ýasaýar
Here is Mr. Black, the leader of his profession.
Ine, bu jenap Blek, öz işiniň aňrybaş ussady.
-er
3) sypatlaryň we hallaryň deňeşdirme derejesini ýasaýar
Sooner or later you'll have to tell him about it.
Irde-giçde sen bu barada oňa gürrüň bermeli bolarsyň.
-ery
2) adamlaryň ýa-da predmetleriň jemini aňladýan atlary hünärini aňladýar
The soldiers demonstrated their bravery at the battle.
Söweşde esgerler batyrgaýlyk görkezdiler.
-ess
1) adamlaryň aýal, haýwanla-ryň urkaçy jynsyna degişli atlary ýasaýar
This actress was awarded Oskar Prize for her best female role last year.
Geçen ýyl iň oňat zenan keşbini ussatlarça ýerine ýetireni bu aktrisa Oskar baýragyna mynasyp boldy.
-est
bir bogunly sypatlaryň artyklyk derejesini ýasaýar
July is the hottest month of the year.
Iýul ýylyň iň yssy aýy.
-eth
abstrakt düşünjelerden hili, häsiýeti aňladýan at ýasaýar
a) I live on the seventh floor. I was gasping for breath.The canal is twenty kilometres in length.
Men ýedinji gatda ýaşaýaryn.Meniň demim tutuldy. Kanalyň uzynlygy 20 km barabar.
-ically
degişli atlardan, sypatlardan hal ýasaýar.
Economically active population is the great resources of any country.
Ykdysady taýdan işjeň ilat islendik ýurduň milli baýlygydyr.
-ful
atlaryň sanyny, mukdaryny belli bir hilini aňladýan sözlerde ulanylýar.
I think, your advice will be very useful in our business.
Siziň maslahatyňyz, meniň pikirimçe, işimizde örän peýdaly bolar.
-graph
Ýazýan, ýazmak, ýazuw ýa-da şekillendiriş serişdeleri
Shakespeare’s monographs are recognized as world-classic works.
Şekspiriň monografiýalary dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan nusgawy esereler diýip ykrar edilen.
-hood
atlardan durmuş, jemgyýetçi-lik ýagdaýy aňladýan sypat-lary ýasaýar
Childhood is a very bright period of our life.
Çagalyk – biziň durmuşymyzyň iň bir ýatda galyjy döwür.
-holder
Goşma sözlerde eýesi, eýele-ýän diýen manyny berýär
The householder of the house was an old man.
Jaýyň eýesi ýaşuly garry adamdy.
-ible
atdan belli bir häsiýete eýe bolup biljek sypaty ýasaýar
Some ultrasound is audible to dogs
Käbir ultrasesleri diňe itler eşitmäge ukyply.
-ibility
atdan belli bir häsiýete eýe bolup biljek sypaty ýasaýar
Themes for seminar classes are chosen for their accessibility to a general audience.
Amaly okuwlaryň temalary talyplaryň giň köpçüligine düşünikli esasda saýlanylýar.
-ic
atdan sypat ýasaýyjy
The country has gained high economic achievements within last years.
Soňky ýyllarda ýurt ýokary ykdysady netijeleri gazandy.
-ical
-ic goşulmaly atlardan sypat ýasaýar
She works in the first medical aid station.
Ol ilkinji lukmançylyk kömegi bölüminde işleýär.
-ise= ize
atlary işlige öwürýär
Modernizing the educational process eases getting knowledge
Okuw işini döwrebaplaşdyrma bilim almaklygy ýeňilleşdirýär.
_ish
1.atlarda milleti, dili aňladýar
a) British is national language of Great Britain.
Iňlis dili Beýik Britaniýanyň milli dili.
-ish
2. sypata käbir öwüşgin berýär
b) His writing table was of brownish colour.
Onuň stoly goňrumtyl reňkdedi.
-ism
1) jemgyýetçilik gurluş, ýagdaý, düzgün
Capitalism and socialism are notions for the stages passed by people in a certain period of time.
Kapitalizm, sosializm adamlaryň jemgyýetçilik durmuşynda geçýän döwürlerini kesgitleýärn düşünje.
-ist
1. işi, hereketi ýerine ýetirijini aňladýar.
The artist performed his part perfectly.
Artist oýnaýan keşbini ussatlyk bilen ýerine ýetirdi.
-ive
atlardan sypat ýasaýar
Many countries made progressive advance in their economic development.
Milli ykdysadyýetini ösdürmekde ýurtlaryň köpüsi uly öňegidişlik gazandylar.
-less
1) goşma sözlerde “-syz, -siz”, däl, kem, ýetmeýän manyny berýär.
It’s useless to try it again.
Gaýtadan synanyşyp görmek – peýdasyz.
-like
“ýaly, “meňzeş” diýen many-ny berip, ady sypata öwürýär
He was so modest and had a childlike heart.
Ol şeýle bir sypaýy we sadady – göwni edil çagaň ýüregi ýalydy.
-logy
-logiýa – söz, ylym manyny berýär
At school pupils study general biology.
Okuwçylar mekdepde umumy biologiýany geçýärler.
-ly
1) sypatdan hal ýasaýar 2) atlarda wagt aralygy aňlad-ýan sypat ýasaýar
The natives used us friendly. They hold the meeting weekly.
Ýerli halk bize dostlukly garady.Olar her hepde ýygnak geçirýäler.
-ment
işlikden at ýasaýar
High development of economy is necessary for social progress.
Sosial progres üçin ýokary ykdysady ösüş zerurdyr.
-ness
(atdan sypat ýasaýar – hil, ýagdaý manyny aňladýar
Greatness of Magtymguly Pyragy was recognized by world community long times ago.
Magtymguly Pyragynyň beýikligi dünýä jemgyýetciligi tarapyndan köp ýyl mundan öň ykrar edildi.
-nomy
nomiýa -kanun (garaýyşlaryň, kadalaryň ulgamy
He works at the astronomy department of the cosmonautics Institute.
Ol kosmonawtika institutynyň astronomiýa kafedrasynda işleýär.
- ator =-or
1) kärini, hünärini görkezýär
Her husband was a first-class aviator.
Onuň adamsy birinji derejeli ucarman.
-oriented
goşma sözlere -gönükdirilen, -ugrukdyrylan, nietlenen manyny berýär
Our language learning courses are adult-oriented.
Biziň dil öwretmek okuwlarymyz uly ýaşly adamlara üçi niýetlenen.
-ous
belli bir hile, häsiýete, sypata eýe bolan adam ýa-da zat.
Confucius was a famous Chinese philosopher.
Konfusiý meşhur kitaý filosofy bolupdyr.
-person
adam, hünärini, eýeleýän wezipesini we ş.m. aňladýar.
The chairperson of the conference declared the opening of the meeting.
Konferensiýanyň başlygy ýygnany-şygy açyp diýip yglan etdi.
-phone
1) -fon, ses döredýän 2) -dil, dilde gürleýän
1) Jane spoke to Jack on the telephone.2) To learn a language one should work in a lingophone laboratory.
Jeýn Jek bilen telefon arkaly gürleşdi. 2) Dil öwrenmek üçin öwreniji lingofon kabinetde işlemeli.
-proof
goşma sözlerde geçirmeýän, durnukly, çydamly
Divers put on their waterproof costumes.
Suwa çümüjiler suw geçirmeýän kostýumlerini geýdiler.
re:
gaýtadan, täzeden, ýene bir gezek
This story was retold him by his grandfather.
Bu hekaýaty onuň atasy gürrüň beripdi.
-scope-
seretmek, görmek
First astronomic observations were carried out through telescope by Galilei in 1609.
Asman jisimlerine teleskop arkaly ilkinji gözegçilikler Galileý tarapyndan 1609-njy ýylda geçirildi.
-scribe
ýazmak
The poem was inscribed to his beloved.
Poemany ol öz magşugyna bagyşlap ýazdy.
-self,selves
At çalyşmalaryň gaýdym derejesini ýasaýar, özimanyny berýär.
I did it myself alone. They didn’t it themselves.
Men muny ýeke özüm etdim. Olar muny özleri etmedi.
-ship
adamyň we beýleki zatlaryň jemgyýetdäki ornuny görkez-ýär
They had long partnership in their joint ownership.
Bilelikdäki eýeçilik olaryň uzak hyzmatdaşlygyna getirdi.
-sion,
işi, hereketi ýa-da ýagdaýy görkezýär
The discussion of main problems lasted for three hours.
Esasy meseleleriň ara alnyp masla-hatlaşylmagy 3 sagada çekdi.
-teen
13-dan 19-a çenli sanlarda ulanylýar
Any person aged between thirteen and nineteen years is called teenager.
13-19 ýaş aralykdaky oglan-gyzlar ýetginjekler diýip atlandyrylýar.
--th =
a) mukdar sandan tertip sanlary ýasamakda ulanylýarb) işlikden at ýasaýar
We live on the seventh floor of house.
Biz jaýyň ýedinji gatynda ýaşaýarys.
-time
"wagt", "möwsüm", “pasyl” manyny berýär
Springtime is my best season.
Bahar möwsümi meniň iň oňat görýän paslym.
-tion
1) işiň hereketini ýa-da ýagdaýyny görkezýän işlikleden ýasalan atlar
Correction of mistakes helps improving language.
Ýalňyşlar üstünde işlemek dili kämilleşdirmäge kömek edýär.
-ty
işliklerden bir kökli atlary ýasaýar.
Where is national unity, there is great prosperity.
Agzybirlik bar ýerinde gülläp ösüş bardyr.
-ty
20-90 aralykdaky onluk mukdar sanlary ýasaýar.
He was about forty forty-two years old handsome gentleman. Besides, he always showed his loyalty to his friends.
Ol 40-42 ýaşlaryndaky görmegeý adamdy. Şeýle hem ol fostlary bilen hemişe mylakatlydy.
un, uni
bir, ýeke, täk, bitewi
It was a unanimous agreement they could come.
Bu olaryň kabul eden ýeketäk ylalaşygydy.
un
Işliklere, atlara, sypatlara ýokluk şekil berýär
He was uninterested in politics; his the only interest was business.
Ony syýasat gyzyklandyrmaýardy; ol diňe işewzrlik bilen meşgul-lanýardy.
-ure = ture
1) işi, ýagdaýy, alamaty aňadýan abstrakt dşünje;
1. It was the greatest creature of the poem devoted to her.
Bu şahyryň aşygyna bagyşlap döreden iň ajaýyp şygyrydy.
-ure = ture
2) resmi edarany we onuň işini aýladýar;
2. He worked in a car manufacture in Japan.
2. Ol Ýaponiýada awtomobil önümçiliginde işleýärdi.
- ure = ture
3) anyk predmeti aňladýar
3. Portraiture was his main trade.
3. Portret suratçylygy onuň esasy işleýän ugrydy.
-vene, (vent)-
latyn sözünden gelmek, aralaşmak, goşulmak
It not polite to intervene when two people are talking.
Iki adam gürleşip duran wagty, olaryň arasyna goşulmak edepsizlik.
-ward(s)
hereketiň ugruny görkezýän sypat we hal
A old fisherman turned to shoreward.
Goja balykçy kenara tarap öwrüldi.
-ways = -wise
1) goşma sözlerde hereketiň birinji bölegindäki halyň manysyny, görnüşini berýär.
1. She laid the tablecloth breadthways. There was an archwise passageway nearby.
Zenan saçagy giňden ýazdy.Golaýda ýaý görnüşli geçelge bardy.
-ways = -wise
2) goşma sözleriň birinji bölegindäki söze bolan gatnaşygy görkezýär
Seven hundred dollars - it is not bad in percentagewise.
Ýedi ýüz dollar – bu göterim (prosent) gatnaşygynda erbet netije däl.
-wise
3)hereket usuly halyň “boýun-ça” diýen manysyny berýär
It is not bad bank-wise commission.
Banklar boýunça bu erbet ýygym däl.
-wise
hereket usuly halyň “boýunça” diýen manysyny berýär
Weather-wise, the holidaywas great.
Howa babatda – dynç alyş örän oňat boldy.
-wide
giň,ýaran, bütin, ähli
The Internet the single worldwide computer network that interconnects other computer networks,
Internet - bu beýleki kompýuter torlaryny özara birikdirýänýeketäk bütindünýä kompýuter tory.
-worthy
mynasyp, degýän ödeýän
They have been an experienced and trustworthy partner in business for more than ten year.
Olar 10 ýyldan gowrak bäri birek-birege ynanyşyp, tejribeli hyzmat-daşlyk edip gelýärler.
-y
abastrakt we jem, topar atlary ýasaýar
It was an emergency case during their life together.
Bu olaryň bilelikdäki durmuşynda garaşylmadyk adatdan daşary ýagdaýdy.
-y
hereket aňladýan işlikden at ýasaýar
Any companies make enquiries before conducting with their new partners.
Işleşmezden öň islendik kompaniýa öz täze hyzmatdaşlary barada maglumatlary soraşdyrýarlar.
-y
Atlardan we işliklerden olar bilen kybapdaş sypat ýasaýar
Healthy body is better than wealthy and ill life.
Jan saglygy keselli baý durmuşdan gowudyr.
-y
sypatdan sypat alamatly sözleri ýasaýar.
Many people don’t like rainy, misty and windy weather.
Adamlaryň köpüsi ýagynly, çygly we şemally howany halamaýarlar.
